W dniach 26-27 października 2012 roku w Wyższym Seminarium Duchownym OO. Franciszkanów odbyło się sympozjum homiletyczne, którego myślą przewodnią były „Rekolekcje w dobie Nowej Ewangelizacji”.
Tematyka sympozjum nawiązywała do tematu obrad kończącego się Synodu Biskupów w Rzymie (7-28.10.), którym było zagadnienie nowej ewangelizacji. Jednocześnie sympozjum franciszkańskie stanowiło inaugurację Roku Wiary w zakonie Braci Mniejszych Konwentualnych. Gospodarze i goście sympozjum skupili się w dużej mierze na treści Listu apostolskiego Benedykta XVI Porta fidei.
Obrady rozpoczęły się w kaplicy seminaryjnej nabożeństwem Słowa Bożego, na którym o. dr Ignacy Kosmana OFMConv wygłosił konferencję na temat źródeł, treści i form przepowiadania słowa Bożego („Stare zadanie na nowe czasy”). Następnie w auli seminarium gości powitał rektor franciszkańskiego WSD, o. dr Piotr Matuszak OFMConv. W tematykę sympozjum wprowadził uczestników o. Ignacy Kosmana OFMConv, inicjator homiletycznego zebrania. Uwrażliwił słuchaczy na kilka kwestii: przede wszystkim na ważność i niezastępowalność słowa Bożego w homilii i płynącą stąd jego skuteczność, następnie − na jakość homiletycznego przepowiadania i osobiste, apostolskie zaangażowanie kaznodziei; na podjęcie trudu dotarcia do mas i do indywidualnego odbiorcy słowa; wreszcie, na umiejętność słuchania, apelując słowami Benedykta XVI, by „nie zabrakło dziś możliwości dawania miejsca intensywnemu słuchaniu Słowa w ciszy i modlitwie”.
Po słowie wprowadzenia zabrał głos ks. prof. dr hab. Leszek Szewczyk z Uniwersytetu Śląskiego, który wygłosił referat zatytułowany: „Posługa Słowa Bożego w praktyce rekolekcyjnej. Na przykładzie archidiecezji katowickiej”. Był to głos praktyka i teoretyka przepowiadania. Wychodząc od pojęcia i definicji rekolekcji, ich rodzajów, skonfrontował tę wiedzę z praktyką dnia powszedniego w zakresie posługi słowem, zwracając szczególną uwagę na aspekt duchowy rekolekcji, na ich rolę w kształtowaniu wiary.
Kolejny referat wygłosił ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk (KUL), zapoznał on uczestników sympozjum z zagadnieniem „Rekolekcji kerygmatycznych”. Wyjaśnił − w ujęciu szerokim i ścisłym − pojęcie rekolekcji kerygmatycznych oraz podał praktyczne sposoby głoszenia kerygmatu podczas rekolekcji i misji ludowych, kładąc duży nacisk na nową ewangelizację. Temat ujął bardzo obrazowo przyrównując przyjęcie kerygmatu przez słuchaczy do erupcji wulkanu, która zmienia ich życie. Zwrócił uwagę, że październikowy Synod Biskupów stanowi wołanie do homilistów i kaznodziejów o przywrócenie kerygmatowi właściwego miejsca w homilii. Kerygmat zawsze jest orędziem Boga wobec człowieka, perspektywą i planem dla ludzkiej egzystencji. Jest zbawczą proklamacją Boga, którą On potwierdza znakami (cudami), w tym miejscu i w tym czasie. Nie podlega ona dyskusji: kerygmat formułuje prawdę o zbawieniu w sposób definitywny, autorytatywny. Wobec tak rozumianego kerygmatu człowiek nie może przejść obojętnie: kerygmat domaga się od słuchaczy radykalnego, osobistego nawrócenia tu i teraz.
Podsumowania pierwszego dnia dokonał o. dr Ignacy Kosmana OFMConv, on też poprowadził dyskusję, w której uczestnicy odnieśli się do usłyszanych treści, formułując pastoralne wnioski.
Drugi dzień sympozjum rozpoczęty został Liturgią Eucharystii, której przewodniczył o. Paulin Sotowski OFMConv (wykładowca Pisma św.); on też wygłosił homilię.
Wystąpienia poprzedziło słowo o. Piotra Matuszaka OFMConv, który nawiązując do zagadnień omawianych w dniu wczorajszym wprowadził uczestników sympozjum w kolejny dzień konferencji. Jako pierwszy, tego dnia wystąpił o. prof. dr hab. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv (KUL), który „dziękując za łaskę słowa” wygłosił referat, a właściwie skierował „Pięć pytań do rekolekcjonistów nie tylko franciszkańskich”. Pytania dotyczyły: pierwsze − obrazu Boga; drugie i trzecie − obrazu Chrystusa („swoistego monofizytyzmu” i „pośrednictwa”); czwarte − chrystotypiczno-eklezjotypicznego obrazu NMP; piąte − Soboru i o Katechizm. Było też pytanie dodatkowe: o zwiastowanie Słowa Bożego w liturgii. Były to w istocie pytania o teologię. Swój wywód prof. Napiórkowski zakończył stwierdzeniem, że bez dobrej filozofii i dobrej teologii człowiek sobie po prostu nie radzi. Potrzebuje ich jak powietrza i wody.
Referatem kończącym sympozjum homiletyczne było wystąpienie o. dra Ignacego Kosmany OFMConv, zatytułowane: „Rekolekcje − łączenie teorii z praktyką”. W pewien sposób odniósł się do pytań i stwierdzeń swego poprzednika. Nawiązując do Roku Wiary, rozpoczętego w 50. rocznicę Vaticanum II i 20. rocznicę ogłoszenia KKK, przypomniał, że Sobór miał na celu „przekazanie czystej i nieskażonej nauki katolickiej bez łagodzenia jej bądź przeinaczania”. Katechizm natomiast, będąc owocem Soboru − to z jednej strony narzędzie, które ma ułatwić jego recepcję; z drugiej zaś − życiowy drogowskaz
Swoje wystąpienie prelegent sprowadził do dwóch punktów. W pierwszym omówił wskazania Kościoła na Rok Wiary (w oparciu o List apostolski Porta fidei i Wskazania Kongregacji Nauki Wiary z 6 stycznia 2012); w drugim odniósł się do problemu homiletycznego: łączenia teorii z praktyką. Idea łączenia teorii z życiem to główne, posoborowe zalecenie dla posługujących słowem wśród ludu Bożego duszpasterzy i kaznodziejów. Praktyka jest „ciałem” teorii. Przeciwstawia się jej tak teologiczne „wielomówstwo”, jak i sprowadzanie kazania do opowiadania historii „z życia wziętych”. Autor zwrócił uwagę na fakt, że homilia jest o tyle teologią, o ile jest teologią życia. Homilia ma dostarczać wiedzy o Bogu i o losie człowieka w wymiarze eschatycznym.
Podsumowania dwudniowego sympozjum podjął się rektor seminarium, o. Piotr Matuszak OFMConv. Całość zagadnień ujął w trzech punktach:
1. Nowa Ewangelizacja domaga się nowej gorliwości i odpowiedzialności za głoszenie Ewangelii;
2. Nowa ewangelizacja oznacza poszukiwanie nowych metod przepowiadania;
3. Nowa Ewangelizacja jest nową z racji uczestnictwa w niej nowego podmiotu: ludzi świeckich.
Sympozjum homiletyczne było dobrym miejscem i dobrym czasem − dobrym „tu i teraz” − dla rekolekcji; dla zastanowienia się nad kwestią, jak po nowemu zebrać − recolere − to, co zasiewa się wciąż na nowo, dzień po dniu.
o. Jacek Staszewski OFMConv
foto br. Karol M. Wesołowski OFMConv